مهدی خالدی/

 دولت ترامپ در حالی در چهار سال گذشته در پیگیری سیاست «فشار حداکثری» هر دم به بهانه‌ای جمهوری اسلامی را هدف تحریم قرار داده که امروز به اذعان مقام‌های واشنگتن نمایشی بودن این رویکرد ضد ایرانی به اثبات رسیده و با ناکامی مواجه شده است. امروز از چین در شرقی ترین نقطه کره زمین گرفته تا روسیه و کشورهای مختلف در حوزه خاورمیانه، آفریقا و آمریکای لاتین از تیغ تیز تحریم‌های آمریکا در امان نبوده و مخالفت‌های داخلی و خارجی با این رویکرد خصمانه واشنگتن ایالات متحده را با چالش بزرگی مواجه ساخته است. استفاده دولت ترامپ از ابزار تحریم علیه کشورهای دیگر و به‌ویژه جمهوری اسلامی، حتی صدای دموکرات‌ها را هم درآورده؛ چراکه آن‌ها معتقدند اتکا بی‌رویه کاخ سفید به این حربه علاوه بر آزردن متحدان اروپایی می تواند رویکرد ضد ایرانی آن‌ها را بی‌اثر سازد.

تحریم‌های نمایشی

در این میان اعتیاد کاخ سفید به اعمال تحریم علیه کشورمان داستان جالبی دارد. سال گذشته بود که پس از آشکار شدن افتضاح ایالات متحده در تحریم چند مقام و شرکت ایرانی که البته پیشتر هم مورد تحریم واقع شده بودند! این موضوع به سوژه طنزی در فضای مجازی کشورمان بدل شد. در یکی از واکنش‌ها سخنگوی وقت وزارت خارجه کشورمان با بیان اینکه دولت آمریکا انواع تحریم‌ها از افراد، شرکت‌ها، تروریسم و جنگ اقتصادی را علیه ایران به‌کار برده، در پیام توییتری نوشت: تحریم‌های آمریکا تنها جنبه تبلیغی دارد. آن‌ها هرگونه تحریمی که مورد نظرشان بوده را اعمال کرده اند و دیگر چیزی نمانده که علیه ایران به کار گیرند. سید عباس موسوی در ادامه تأکید کرد: اکنون۴۰ سال است که آن‌ها ما را تحریم می‌کنند و ما ۴۰ سال است که در مقابل آن‌ها مقاومت می‌کنیم.

دست خالی آمریکا در اعمال تحریم‌های جدید علیه جمهوری اسلامی مهرماه امسال نیز بار دیگر بر سر زبان‌ها افتاد؛ جایی که مدیرکل بین‌الملل بانک مرکزی کشورمان تحریم ۱۸ بانک ایرانی از سوی آمریکا را صرفاً اقدامی روی کاغذ خواند. «حمید قنبری» با بیان اینکه همه بانک‌هایی که نام آن‌ها به عنوان تحریم شده، اعلام شد قبلاً هم در فهرست تحریم‌ها واشنگتن وجود داشتند، تأکید کرد: پس از اینکه ایالات متحده از برجام خارج شد، همه تحریم‌های لغو و تعلیق شده را دوباره بازگرداند و این بانک‌ها هم از همان زمان، تحریم شدند؛ بنابراین اتفاق جدیدی درباره این بانک‌ها نیفتاده است.

آمریکا: چیزی نمانده که تحریم نکرده باشیم!

اذعان به ناکارآمدی تحریم‌های ضد ایرانی البته امروز برای مقام‌های کاخ سفید هم به اثبات رسیده است. بر همین اساس روز گذشته مشاور امنیت ملی کاخ سفید در اعتراف تازه‌ای عنوان کرده است آن‌قدر علیه ایران تحریم وضع کرده‌ایم که کار دیگری باقی نمانده است تا انجام دهیم! این اظهارات که نشان‌دهنده شکست سیاست فشار حداکثری واشنگتن علیه تهران است را «الکس وارد» گزارشگر نشریه ووکس به نقل از «اوبرایان» عنوان کرده است. رابرت اوبرایان در ادامه ادعاهای خود گفته است: یکی از مشکلاتی که در قبال ایران و روسیه، با آن مواجه شده‌ایم، این است که در حال حاضر هم تحریم‌های خیلی زیادی علیه این دو کشور داریم و به همان ترتیب، فرصت‌هایمان برای اعمال تحریم بیشتر، اندک است. با این حال، همه اقدام‌های بازدارنده ممکن را که می‌شود علیه ایران، روسیه و کشورهای دیگری مانند چین اعمال کرد در نظر می‌گیریم.

تحریم از یک‌سو، درخواست مذاکره از سوی دیگر

سوء استفاده ابزاری آمریکا در تحریم اقتصادی برای واداشتن کشورمان به پیروی از سیاست‌های واشنگتن در حالی است که دونالد ترامپ، رئیس جمهور این کشور در ماه‌های گذشته و به‌ویژه روزهای نزدیکی انتخابات در رویکرد متناقض با این جهت‌گیری بارها از امکان مذاکره با تهران سخن به میان آورده است. از سوی دیگر «الیوت آبرامز» نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران نیز روز چهارشنبه گذشته در مصاحبه با پایگاه خبری «الشرق» اعلام کرد دولت متبوعش همچنان تلاش می‌کند تا با تهران به‌منظور دستیابی به یک توافق جامع مذاکره کند. الیوت آبرامز با تکرار ادعاهای بی‌اساس مقام‌های آمریکایی علیه برنامه هسته‌ای ایران و متهم کردن ایران به تلاش برای دستیابی به سلاح هسته‌ای، در عین حال از احتمال اینکه برخی کشورها تحریم‌های تسلیحاتی یک‌جانبه آمریکا علیه ایران -که واشنگتن از آن‌ها به عنوان تحریم‌های شورای امنیت نام می‌برد- را رعایت نکنند، ابراز نگرانی کرد. وی مشخصاً از روسیه نام برد و اعلام کرد نگران است این کشور تحریم‌ها علیه ایران را نادیده بگیرد.

گفتنی است دولت ترامپ از زمان خروجش از برجام در اردیبهشت‌ سال ۹۷ تحریم‌های مختلفی را علیه ایران وضع کرده است تا به گمان خود ایران را پای میز مذاکره بیاورد. اگرچه تحریم‌های آمریکا مشکلاتی را برای اقتصاد ایران به وجود آورده است، اما بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول در گزارش‌های اخیر خود از تخلیه شدن اثر این تحریم‌ها سخن گفته‌اند. صندوق بین‌المللی پول در جدیدترین گزارش خود از چشم‌انداز اقتصاد جهانی، پیش‌بینی کرده است که ایران در سال جاری میلادی همانند اکثریت قریب به اتفاق کشورهای جهان (اعم از درحال‌توسعه، نوظهور یا توسعه‌یافته) سال آینده میلادی نرخ رشد ۳.۱ درصد را تجربه خواهد کرد. این در حالی است که اعمال تحریم و از سوی دیگر درخواست مذاکره با ایران ازسوی مقام‌های آمریکا اوج سردرگمی در دیپلماسی این کشور را به نمایش می‌گذارد. چندی پیش شبکه آمریکایی بلومبرگ نیز در گزارشی تأکید کرده بود سیاست تحریم علیه ایران به آخر خط رسیده است و آمریکا گزینه‌های زیادی برای اعمال تحریم‌های بیشتر در اختیار ندارد. مقام‌های جمهوری اسلامی ایران حتی در روزهای اوج تحریم‌ها نیز بارها تأکید کردند ایران هرگز مذاکره تحت فشار با دولتی را که به پیمان‌های قبلی خود پایبند نبوده، نخواهد پذیرفت. در همین خصوص حجت الاسلام حسن روحانی، رئیس جمهور روز جمعه ۱۸ مهر ماه در گفت‌وگو با عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی تلاش‌های آمریکا برای ایجاد موانع و مشکلات جدی در نقل و انتقال ارزی برای تأمین دارو و غذا را ظالمانه، تروریستی و غیرانسانی خواند و تأکید کرد آمریکایی‌ها تاکنون هر کاری علیه ملت بزرگ ایران می توانستند انجام داده‌اند و با این نوع اقدام‌های ضدانسانی و حقوق بشری نمی‌توانند مقاومت ملت ایران را بشکنند.